Magpasigin kay Tagsawan

"An kan Liklik mga saging, aya mamunga kay taghangin, kun waya pa hangin-hangina, an kan Liklik saging namunga na," kantahay si Nanay nim samtang tag-buwa an bata na gamay. Amo ra putos an bata kay an buwa sako nan arina na General. Tagbugkot an kada tumoy, nan taghukot sa pisi deretso sab dajon na pagkalambod nan pisi sa haligi. Nagsalut si General hampan an im manghod nagbalingon sa ilayom nan buwa...

Jaoy sab buwa na uway sa ijo diskanso. Kun way sugo ni Nanay nim, ganahan kaw gajod magsakay-sakay. Todahan mo pagkundas para taas an paglabjog. May kaisa balitaw na hapit kaw mapuli sa buwa kay sobra da na pagkalabjog. Dagaton si Pitoy kun kamo duha mag-buwa ugsa di na sija mulakip paghigda dimo...

Kaina, naghigdaay kaw sa buwa hampan nag-istoryahay sila ni Nanay mo hasta ni Iya Mansing na ijo silingan. Nagpatuyog-tuyog kaw kaw para kaw gajod makabati ila kukabildo: Aja jaon baranga si Soling kay pinta ka libakera! Buylo an tingog ni Iya Mansing. "Sajonan kaw, tagpasanginlan nija si Minda na kabit kuno ni Berting! Ugsa man jaon midako an tijan. Ya sija kahibayo na mamarangay na kaliwat iton sila ni Minda? Ay na pa, nan paghi-anak gan kan Minda jaoy daw kaluha na hayas! Ugsa, inday kun unoy suyod jaon tijan ni Soling! Tagdautan ton!"

Tanhuyasan kaw nan tignaw sa buwa. Imo raba nasumbag si Boknoy na bata ni Minda. Ayang-ayang isab magpadaug-daug kaw na tagsiko man kaw pagduwa nijo gapis-gapis. Pero ya man siguro nija adto tujua. Pinta ra ba na haja ni Boknoy! Hampan taglang-an kaw nila ni Goryo na: Tiwas kaw gajod! Iulit kaw ni Boknoy sa ija Nanay hampan barangon kaw! May raba daw ija tagpakalibang nan danggit na ikog an nag-una! Laya-laya na raba tun tunok nan danggit!

Nanim-as kaw nan panihapon na. Tangutana kaw ni Tatay mo na uno ya kaw ganahi mokaon na paborito man tana nim an ginat-an tinabal na bolis sinagulan nan kalamunggay. Naglingolingo da lam kaw... 

Taud-taud, miabot na sila Iya Toping hasta ija bata kay magpatapa. Manapahay man si Nanay nimo. Tagkumputan nan haboy an bata hampan nagkuha nan luho na may baga na tagkujaban ni Nanay mo. Tagplastar an sampon nan letse sa imabaw nan baga nan nagjam-jam si Nanay... Taud-taud, tagbutang na an tawas sa lata... Nagsili-sili samtang natunaw an tawas... Pagmaya, hurot kamo mitan-aw sa tawas. "Naporma man nan kalo nan dewende ini!" laong ni Nanay mo. "Tag-tiaw-tiawan ton im bata nan mga dewende kay inday taghilabtan mo man Neng an jaon dyakit sa ijo likod?" Mijango an bata: Naglabak ak nan hinugas kabii hampan ya ak makalaong na TABI TAWO!

"Ay na, mag-ihaw gajod kamo nan dumyaga na puti an kolor, ibutang sa dyakit para di na kaw paghilabtan nan jaon mga gwatse na dewende!" Amoy laong ni Nanay mo.

Pag-uli nila Iya Toping, mihangjo kaw na taphan kaw sab kay tagsawan kaw nan ya kaw kasabot kun uno. Misugot sab si Nanay nim kay may pa may sobra na tawas hasta kamangjan. Kujab na sab sa luho na may baga, tagbutang an tawas... nagsili-sili... mimaya...

"Uman ini? Isda? Tagsawan kaw nan isda?" nagkabuyong an tingog ni Nanay mo na nangutana dim.

Haja mo gajod! Gakos kaw dajon kan Nanay mo, nagbakho na milaong: Nay, sumpaa nay! Di nak makaya malibang nan danggit kay kalaya nan ija tunok!

(hulagway:peterdickinson.hubpages.com)