Lumon Ta!

                                          ( photo: ooybazaajaa.tv)

Jari istorya ni Iyo Boying sa ako na hinka-sumpajan isab nan amo da kibali na sitwasyon:

Nagkatibo an maglumon kay may nagpakaon. Di jadto kun piknit. Na ini lagi kay jaon na may taglaong na Facebook na di nagpakodak nan todahay! An may mga batan-on isig "selfie" hasta "groupie". Nag-isog pa gani si Iyo: Uman jaon ijo tagtunton sa puyo nan pajong, kodak sab jaon? Laong kaw telepono mo iton!

Nan tagluja na nan kalidadis na posing isig istorya na...

Virgie: I tag mo ta nan ato mga kodak ho? Si Iya Maning namati da. Laong si Virgie: Jaon nay imo Facebook Iya? Tubag sab si Iya: Oo Ding kay taghimuan ako ni Mercy...

Virgie: Na friend kamo ni Mercy, Iya?

Iya Maning: Dili, bata ko gajod sija!

Virgie: Lagi, friend ba kamo ni Mercy sa FB?

Iya Maning: Dili Ding, ako Mama gajod nija, bata ko sija!

Miginhawa kadali si Virginia.

 

Virgie: Di man gud Iya kay an ato mga kodak  i-tag ko dija kay di man ta kun friend!

Iya Maning: Saba did-on Virginia, tagurha ko si Nanay mo! Unoy di ta kun friend! Friend ta!

Nagligid-ligid na kumatawa an mga tawo sa kilid. Di na kinahanglan maglampaso kay hinlo na an sayog!

Tag-Alindagaw Kaw?

                                                           (kodak: rapunzelsdelight.com)

Ini lagi mautro na an panahon, kasagaran sa ato masakit. Nagtikuka ak kabii nan ini dukoy na tig-a karajaw. Tagtumaran ko nan tambay ya man moalibyo. Gana da siguro jadto mga tambay sa una kay bagan moablar man dajon.

Amo ini an mga sakit hasta an itambay nan una pa. Ya ak maglaong na pwede pa sila gamiton kay bas di na masapi kuman.

BAJUKO.Pangispeho ni Diding nakalaong gajod sija na nanhamisong na sija kay bagan hin-undan man an ija apapangig. Ana kay sakit man itulon. Tagbajuko baja sija ugsa milapangag an ija kawaynganan! TAMBAY: Aniel na tagtunaw sa suka. Magpalit kaw sa tindahan nan aniel jaon ilatagay na blue an kolor. Ihidhid sa wayong. Inday uno bas mahadlok an kagaw nan blue na kolor!

TAGUMATA/PISKAT.Mapuya na gani imo mata, duha ray pasingdan, bayong kaw kun dili tagpiskat kaw. TAMBAY: Ihi da nimo. Ihilam-os man kuno hampan buyat an imo mata! Ajaw lam pagnganga kay maka tigsim kaw nan angso!

HINGIT. Nan una, ya pay karajaw isnak. Ugsa magkalingaw pagkitop nan bugas. Isahay, mosangki sa galingan kay maghakop  nan bugas na bag-ong ginaling. Kan-on an bugas na hilaw. Makahingit kuno jaon. An duha ka kilid nan im baba kay maputi. Di kaw pakataw-on nan toda kay bas matabas an im baba! TAMBAY: Tawas. Ihidhid sa parte nan baba na may hingit.

UYAP-AP. Tigawon an mga ulitawhay sa una kun uyap-apon na: Haman dapit an Mindanao? Kibali nag mapa sa panit an uyap-ap. TAMBAY: Dahon nan asunting. Dukdukon nan ipahid sa nagputi-puti sa panit.

TIPRAS. Mag botoy-botoy na puya an panit. Hialantan nan pinta kataas mosa-ip na an mata. Bantajanan ini na sakit kay makamatay. PAGHUYPA: Kaliguon nan ininit na tubig sinagulan nan dahon nan LIBAS.

ALINDAGAW.Dyagan gajod ni Mana Lucia kay an ija  dyaga naigo daw nan mayaot na hangin. Tagkadto nija si Bebe na haba an buhok kay tag alindagaw an ija dyaga. TAMBAY: Bunajan nan mahaba na buhok an parte sa lawas na tag-alindagaw.

Jaoy isab mga butang na himuon kun jaoy lain na tagbati. 

Kun jaoy SIKYU an bata butangan nan papel sa bajho para mawaya. Kun masakit nan nerbyos (kibali sa ineglis nasakit nan nervous?), MAGPA-TAPA gamitan nan tawas hasta kamangjan. Siginon para mawaya an sawan. Kun sobrahan kabusog, magkuha nan luwag nan ikabja sa tijan para kakuhaan kibali an kinaon.

An di ko gajod hikalimtan jadto pagkisi-kisi ni Senang kay tagsakitan sija nan ngipon. Milaong ija Uya na Lungag jaon? Mijango si Senang ugsa mipanaw kadali ija Uya… pagbalik nagdaya na nan tae nan kanding. Laong si Uya: Ho, ilingit ini sa lungag nan im ngipon Senang. Nagdumili anay an dyagahay na unhon pa. Nadajaw man sab kuno!

An pinaka kuyba na ak himbay-an gajod an magpatuli sa una kay sundang may gamiton. Pahanapon an bata nan udlot nan bayabas. Pagjaon na ipa-usap. Ilingit an tumoy nan sundang didto dapit nan molaong si Mano Wanay – hangad kay jaoy eroplano! Paghangad, bagbagan nan kahoy an panit. Pagsuyong nan nagpatuli puti na an agi nan sundang! Molaong dajon adto si Mano na ilupad na ton bayabas, pug-a an duga para itambay sa tinulian. Na haman kaw nan jaon.

Na, maghuom dakan ak anay nan sagbong kay para mohutok ini ak dukoy.

Nilubag na Haboy

                                                            (www.tattooeasily.com)

Bagan magsantimaan man gajod sila ni Tiya Gording kun maglabaw an hapslip! Padungog-dungogon dajon paglaong na "nangurtina na ta anhi"... Arang sab ka kasipganan kun molabaw an imo brip ugsa hunat gajod na pag-kainsert adto mga karsones na hapit na sa suyo-suyo an butones.

Kagan-o man mawaya an hapslip? Makadumdom man ako na amo da parte man gajod adto sa baro nila ni Mama. Inday pa kun bagan-oy istorya kun mag-ilag an panty. Pero kuman pailagay na gajod. Ipalabaw pa gan an panty para daw makita na gana. Jadto sab pagsugod gajod nan T-back, na, pinta na sawan nila iya Torya kay kalaong na nagutlab an panty hampan garter dakay nabilin! "Dili iya. T-back jaon." Laong sab si iya na "ay ay maghinlo gajod kamo kay kalaong ko na nagka day tibakon, hasta baja ton ijo mga igo-igot tag-tibak na!"

Kun kabdos sab mag-hapslip nan itom para masumpa an ayok na nagsunod-sunod. Di siguro makakulikot an gahom nan ayok sa itom na panapton kay ma-protektahan man an kabdos. Ugsa man nahikurat gajod kami kan Belen na gikan sa Amerika hampan hurado nan kontest sa sajaw. Uman jadto ija baro amo da man nan hapslip na tag-paabot sa suso haman tagbaksan sab nan itom? Amoy uso sa ila? Inday kay bagan mipingiw man sila ni Iya Tersing paglabay dila...

Pagsugod sab nan hip-hop na uso, paubusay na nan karsones. An mga brip nan layaki ipalabaw na. Pinta na kalapad an garter sa hawak na jaoy na ngayan nan sikat na brand; usahay di kun amo na pagkahaod kay imbes na DKNY kay DNKY, an LEVI'S kay LIVES may sab GUEST imbes kay GUESS. Di gajod makaangay jadto si Lolo Ingkoy nan amo jaon kay umay daw pagtoo nan kampopoy, blakbord?

Na unhon pa, amo na may pamiste jaon kuman nila. Sajonan kaw na si lola magkumpot man nan mantilya mosimba pero kuman jaon nay mosimba na hajiktin na short hasta magsinelas da kay Havaianas kuno. Bisan pa uno, laong si Pingiw, parehas da nan Spartan to sinelas tan-awon! "Ayna ganahan ako kay mas komptable ako nan ini," migisnga an lumon ni Ter Pepita pagsagda nija na uno kailag nan baro, kita an bra na puya. Na nasaway na balitaw sija na unoy pag short nan mubo na an ija paa amo da man nan linabhan na haboy na nilubag.

Ayna, unhon ta man na amo man gajod. Mosunod man ta sa uso. Kun an sa una pamada na Tancho kay Clay Doh na man kuman. Kun abot sa suyo-suyo an karsones, kuman pagitibon na man jaon pinakasugod na kalit nan labot. (Laong pa si Tolya, gusto kuno nija huyugan nan piso kay amo da alkansiya!) Kun maghuyat an mga baje sa bangko kun-o gujura sa bayle, kuman mabuknat na ushay an mga layaki sa diskohan kay manajaw nan jaon sajaw na pina-alsa-alsa an alima pinakita an pusod na jaoy arites!

Taglang-an ko dakan balitaw an ak antik na lumon panlarga nam sa siyudad na: Pan-antyohos nan jaon madugyom na baga platito kadako para di hikit-an to im mata na sige nagkabijok na tuman-aw nan aton mga baji sa mall na hapit na molowak tun mga suso sa baro!

Inenglisa anay an Hato na Gamos!

Saliwa kun sagulan nan lain an at sinultihan. Usahay lisod kumpason, laong pa. Magkapuliki na ta na pag-estimar unoy buot ipasabot nan tagsulti:

* Nag-short an kan-on, pagpalit dakan didto. Mitubag an tagsugo: umay paliton ko mana, karsones?

* Mag-gulay kaw nan chopsuey Neng. Nagutana si Neneng: Uman jaon mana, jaon gulay na tag-almidoran?

Hampan jaoy lagi mag-propose na taghaod na nila sa America. Jaon magdaya nan singsing na moluhod hampan molaong na: Will you marry me? Simay jaon nagpauso sa at? Aja man mag-ihaw nan baboy kay mangasawa. Mokadto sa bayay nan baji para magsabot!

Pagluhod bitaw nan jadto banahon nan igtagsa nan ak lumon, milaong man an ak Iyo na: Uman tagreyuma ton Amerikano? Di man makabagdok!

Oo lagi, globalization pero di da kun kita an mokumpas sa unoy ila, di ba? Sila sab... May ak higaya tagsagda an ija manghod kay simod may tag-nguso paglaong nan ila bisita na Where's the kitchen? Tubag an manghod: Kun magtudlo sab ta molaong na Don't point fingers! Uno dakan baja?

Na unhon man sab nato pag-ingles an hato na gamos? an semento sa tanuman nan humay na bantok ra raba jaon na lupa inday uno semento man...

Pero ganing na di nat kalimtan kun unoy ato, kay ila dakan sab baja tanan?

Na hala, mangimbitar da kamo kun atoy pinirito na pirit! (Gamay jaon na bolis na malanag kaw kun di makumpas pagluto, amo da nan mangko.)

Nabaliko an bakoy

Mentras naghuyat ak nan kasakjan pasingud sa Magasang hindunggan ko an isa ka baje na milaong:

Baje: I-txt anay an karabaw na ibalhin!

Ya pa may motor, nangutana gajod ako: Jaoy celfon ijo carabao Manang? Mitubag sija: Aya gud. Si Mano mo adto Pito ak taglang-an kay bas nabuyad na an karabaw… Kay bagan ya mosuyod sa ak huna-huna unoy kundas nan karabaw na nagtxt! Umay ija itubag? WAT? Kundi… ESTO.

Kas-a sab nangajo ak nan garabo sa silingan, nakabati ako milaong si Iya Maria na: Toto, ig-load ak ma kinse didto sa ila Iyo mo tindahan…pangajo dajon baga kay maghaling ta para magtugna. Mihunong ak pagpangudlot nan garabo kay bagan ya nak sab makatalinung-nong. Bagan ka moderno hampan karaan pa kibali?

May sab tiguyangon na na misimba kinulintas nija an ija celfon. Motanog pa bitaw pagpangalawat. Nanlingi an mga tawo. Duro na pislit ni Iya ya sija kamatok nan off aja noon toda an volume. Laong sija: Biga ini na telepono! Salta an kilay nan pari!

Tanan batan-on bagan jaon nay celfon. Hasta gan mag-drive nan motor magtxt. Jadtoy ak pag-umangkon na nagdamgo daw sija nagtxt-txt sila ija higaya. Arang kapaspas nan ija bakoy nagkirig-kirig bisan tuyog sija! (Mas gana da an damgo sa una kay inig kahuyog sa bung-aw sikad kaw gajod nan kusog, ligid an orenola na sartin!)

Na pinta pa usahay na mugna nan ini iban na bata. Taglang-an ako na: Sir i-txt an im kaugalingon na number, lang-a na hi! Hampan ing tanog im celfon, tubaga na HO U? Mitesting sab kita ako, mibalik da sab dak an HO U?

Jaoy pa isa na nahikubas sa dayan an ija celfon kay pagtawag nija sa ija bata an ringback kay aja man maglaong: Nganong tawag-tawag man ka nga busy man ko! Kangil-ad raba nimo’g nawong! Pag-uli, nasampalo gajod nija ija bata…

Ayna magpa-load ak anay.

Mosakay sa Pambot, Magkarang nan Lata

                                              Pwede sab an lata himuon na ibubuay sa garden!

                                                          (kodak: designsponge.com)

Huka hingkaligpitan kaw nan seesaw sa karaan na park na hospital na kuman! Kay kun bakasyon na gani mag-hanggat man dajon didto sa swing hasta seesaw. Isan na kun Mayo kay mag flores man, mosangki gajod didto pagkahuman nan flores... Magbagutbot ra ba an kaibanan nim na mga bata kun di maghatag kendi o isnak an nagpasiugda nan flores.... Ambaja an im buyak sinagpi mo sa ijo silingan na yay sabi-sabi.... Sila ni Iya Virginia daw kay mokadto sa sementeryo kay manguha buyak. Bugnuton nila sa panteyon an zinnia hampan kun jaoy madaya na itom na gamot , kibad dajon na dyagan kay buhok daw nan patay!

Seso man lam an at pagtuo nan seesaw, amo? Parehas da gud nan PAMBOT sa pumpboat... Bisan gan kuman kay kahamok molaong BAKHO kuno jaon dagko na amo ra alimango na dako na sakajanan na magkayot nan lupa. (Milaong pa gajod ak sa una na, umay bakho? Kun sa English pa, Sobbing?) Backhoe man baja jaon na mamang na pag-pronounce bekhow! Ay-ay lamang!

Kagana lam sab gani kuman kay jaon nay ukay-ukay. Balor dyes na tshirt gana na, Versace na isahay kun maka-kumpas. Pero nan una, arang na gajod na kalipay kun kahatagan na Kulafu na t-shirt gikan sa panel... O di kaha Champion na green an printa... (Kalendaryo sab na nilukot, dako na gajod jaon na bili nan ipikit dajon sa sala...) paresan nan pambits (Palm Beach) na karsones na pinatahi kan Mano Biloy, sinelas na Spartan, gana na an porma!

Tagmingaw man sab ta nan tarak-tarak na lata! Lata nan Alpine, Liberty hasta Alaska, pwede karajaw. Lungagan an lata nan lansang na kyalingon, tuhogon nan hinugot sa sako, hawagan an hukot sa may lata mismo, nan gujuron! Bibo na! Uno aton mga Toy Kingdom, ya pa kami kakilaya! Himuon sab an lata isahay na high heel na bali. Karang kuno. Lungagan nan lansang na sab na kyalingon, huktan an lansang nan lupis nan saging na pinabaybag, ituhog sa lata, ipalasot sa pikas lungag. Tiunan an lata, ikimpit an bakoy sa siki sa lupis, panaw panaw na dajon na haba na kibali kay nag-anggkas na man sa lata!

Malangka gajod kun summer. Manlamaw para kakaon taghom. Daya balde, gatas, asukar na binale kan Tyongkeng (Cheungking?) hasta domino o di kaha patatas. Sagulon nan higpon an lamaw sa baliongan da gud...Bibo na.

Na amo na gajod ini magdumdom ta. Ak anay sunahon si Iya Virginia kay nagplano man adto na manggumo sa katunggan. Iban ako kay manguha ak bokgay!

Pabusla Komiks!

                                                         (picture:video48.blogspot.com)
"T'ya na sa tyangge kay bas jaon nay bag-o na komiks, magplete ta!" Magdali dajon kamo pagkadto sa ila Mana Neneng kay jaoy didto kutay na jaon isapwat an Aliwan, Wakasan, Bisaya, Liwayway hasta jadto hingkayujagan gajon ni Dinah na si Vincent Kua, Jr.

Maglisod an ijo lawas kun unoy sumpay nan "Zuma" na jadto tawo na jaoy hayas sa liog. Pero si Noling kay di makaangay nan jaon kay ITUTULOY pa daw. Ugsa Wakasan an ija kay pagkahuman nan upat ka palid na istorya, Wakas na dajon!

May ijo silingan sab na mahamok na komiks ugsa ganahan kamo mokadto sa ila kay magbasa. Dinhi mo hibay-i na kun mosinggit baja sa komiks, molaong na EEEEEEE. Hampan kun madasmag, jaoy gajod BLAG! na isuyat. Gana sab kun gira an istorya kay lagko gajod na letra an isuyat na RATATATATAT! Kun maghaja isab molaong na HUHUHUHU ( May kas-a naghaja kaw na mihunong kaw kadali kay namati sa im kaugalingon kun unoy im tingog kun maghaja, bagan ya man adto malaong na huhuhu)!

Sa Liwayway sab hasta Bisaya, jaoy ilingit sa mga kilid na Penpal Corner. Kun unoy kaganahan na ngayan, isuyat dajon sa papel kay penpalan. Magkinadto-kadto sa post office kay magutana kun mibayos na an penpal... Hamok nakauyab sa penpal sab kintahay. May gan am silingan na naminjo gajod sija sa ija penpal na taga Africa. Pag-abot gajod nan bana, miandar an kagwatsi ni Iyo Endong. Molaong pa kaw sija na: Ay ay napagkadugyom anhi! Pagsindi nan tangkaraw!

Ay na balitaw. Ngadto mo sab hibay-i na jaoy sab mga balita bahin sa mga artista na an nagsuyat si Justo C. Justo. Nahibuyong kaw kun tinuod ba jaon na ngayan o bakak da. Pero sige dakan lamang kay makakita man kamo mga uso na baro ni William Martinez hasta Maricel Soriano. Palit sab dajon im higaya nan plastik na arites na lingin hasta jadto bugkot sa buhok na amo ra pukot. Pinta sab nijo na huyas kun magsukbot na nan karsones na haod kan Aga Muhlach na baston karajaw! Tagpabutangan dakan gud nan siper sa kilid para sajon da isukbot.

Jaoy pa komiks kuman? An ak hingkit-an kay mga iningles na man - X-Men hasta Sandman. Bibo da gjod adto sa una kay magplete dajon sa tyangge. Singkwenta sintabos kada komiks, iska adlaw da! Silutan na sab nan singkwenta kun molapas! An iban na natipon na kwarta iplete sab nan easy rider sa ila Mano Junior tagpiso sab an iska oras, libot libot na kaw sa lungsod, kun gutomon palit coconut na iska dangaw kahaba an beinte singko!

DOTA na man daw kuman an hilig nan mga bata. An mga nanay hasta tatay di kasabot na uno jaon na mga duwa kay dagaton sila paghikita nan mga kingkoy na nag gira!

Kay sa komiks an imo man isip an magbuot kun unoy nahitabo nan jadto tagsumbag sa drowing!

Pabusla komiks!